Wanneer de christelijke gemeente samenkomt, worden woorden gesproken en gezongen. De eredienst is een taalgebeurtenis. Dat geldt vooral voor een eredienst van gereformeerde signatuur. Aanleiding genoeg om er eens nader naar te kijken.

 

De taal in de eredienst komt uit verschillende hoeken en gaat verschillende richtingen uit. In de schriftlezing horen we de stem van de Heer. Uitleg en verkondiging sluiten zich daarbij aan. De gesproken woorden (door de lector of de voorganger) richten zich tot de gemeente. In de gebeden zijn de woorden gericht tot God.

Daarnaast klinken er woorden van de gemeenteleden tot elkaar. Deze kunnen tegelijk ook gericht zijn tot God. Wisselzang bijvoorbeeld, als lofprijzing voor de Heer én opwekkende bemoediging van elkaar.

Nu is een kerkdienst een publieke aangelegenheid. Naast de leden van de gemeente kunnen er ook gasten zijn die voor het eerst een eredienst meemaken of na jaren weer eens een kerkdienst bijwonen. Al die verschillende zenders en ontvangers brengen ook verschillende taalvelden met zich mee.

Twee van de hierboven genoemde aspecten wil ik hier wat nader onder de loep nemen. Allereerst de taalgerichtheid op aanwezige gasten. Vervolgens iets over het verschil in taal dat optreedt wanneer het adres  tot wie men spreekt verandert.

 

Prediker. Hoe wijsheid het leven voordeel brengt

De Bergrede, Geloof voor het dagelijks leven

Van dr. Henk Post verschenen bij Brevier in Kampen twee boeken over deze bekende Bijbelgedeelten. Beide met de ondertitel: Een meditatieve uitleg.

Al eerder besprak ik de studie van dr. Post over het Bijbelboek Job. Voor dat boek heb ik veel lof. Ook deze twee studies, over heel verschillende Bijbelgedeelten, zijn zeer de moeite waard. Post heeft voor deze verklaringen dezelfde aanpak gekozen als bij zijn uitleg van Job. Dat blijkt alleen al uit dezelfde ondertitel: een meditatieve uitleg.  

Dit dagboek met 365 overdenkingen is het derde deel in een serie. In de afgelopen jaren zijn al het Psalmendagboek en het  spreukendagboek  van de hand van Tim Keller verschenen. Vorig jaar verscheen dit Huwelijksdagboek  dat hij samen met zijn vrouw Kathy heeft geschreven. Het is nauw verbonden met hun eerder verschenen boek Het Huwelijk, Gods wijsheid over gevende liefde. Je kunt het overigens prima los van dat boek lezen, maar veel onderwerpen en fragmenten uit dat eerdere boek komen in dit dagboek terug.

Elke dag begint met een tekst die centraal staat (meestal een bijbeltekst, in sommige maanden een langer citaat uit Het Huwelijk). Daarop volgen een korte overdenking, een vraag ter overdenking en een gebed. Om zelf te lezen en daarna te delen met je partner. Of om samen met je partner te lezen.

 

Wat bij ons in de liturgie enigszins is ondergesneeuwd, is de stilte. De gemeente komt samen om God te ontmoeten. Maar de hectiek rondom en tijdens de samenkomst zou zomaar een hinderpaal kunnen zijn voor een echte ontmoeting met de Heer.

Kerkdiensten zijn in toenemende mate lawaaierig geworden. Er moet gepraat worden, hetzij door iedereen en door elkaar heen, hetzij door de degene die een sprekende taak heeft in de eredienst. In veel gevallen is dat alleen de voorganger. En als er niet gepraat wordt, dan moet er in ieder geval gezongen worden of muziek gemaakt. Maar stilte als bewust moment in de liturgie...? We weten er eerlijk gezegd niet zo goed raad mee. Een kerkdienst is een dienst van het Woord en niet van de stilte.   

                                    

Commentaar

  • Israëlzondag 2024-10-11 17:20:39

    Afgelopen zondag is in veel kerken aandacht besteed aan de bijzondere band van ons als...

  • Ver van ons bed 2024-09-27 17:32:11

    Een korte zoektocht op het internet leert me dat er ooit een programma op de televisie was, dat de...

  • Laatste en eerste 2024-09-14 09:19:44

    Dit is mijn zesenveertigste en laatste commentaar voor dit mooie Kerkblad voor het Noorden. Na...

  • Horrorgezinnen 2024-08-31 08:28:17

    Wat een pijnlijke vertoning op de onlangs gehouden democratische conventie in Chicago. Niet ver...