Binnenkort is het precies een jaar geleden dat Poetin Oekraïne binnenviel. 24 februari 2022 overviel me en alles veranderde: er is oorlog binnen Europa! 24 februari 2023 moet nog komen en ik hoop en bid dat er dan weer een verrassing zal zijn. Namelijk dat Poetin de oorlog heeft beëindigd!

De vraag die me steeds door het hoofd speelt is tegelijk het begin van een Psalm: ‘Wat drijft de volken, wat bezielt ze toch?’ en een opmerking die je kan worden toegevoegd: ‘Wat bezielt je!’ Zelden gaat het dan om iets goeds. Jij hebt iets stoms gedaan en in Psalm 2 volgt waanzin, wapengeweld, samenspanning, machtswellust van de groten der aarde.
Het is wat ik me afvraag bij Poetin. Wat bezielt hem, waarom doet hij dit? Deskundigen weten te vertellen wat hij denkt, maar wat is de drijvende kracht?

Het is een jaar of twintig geleden. Met een groep werkers van de Nederlandse Patiëntenvereniging wandel ik door de oude Joodse buurt in Amsterdam. We zijn bijna bij de Hollandsche Schouwburg, de plaats waar in de oorlog Joodse mensen, mannen, vrouwen en kinderen, verzameld werden om afgevoerd te worden naar Westerbork en vandaar verder naar het Oosten. Nu is het een belangrijke gedenkplaats. Plotseling rijdt er een auto met grote snelheid langs onze groep. Uit een open raam is  een plastiek tas met een harde bonk etensresten onze kant opgegooid. Het projectiel raakt een van ons tegen een schouder. Een pijnlijke botsing. Iets  hoger was haar hoofd getroffen. De jongeren  geven joelend nog meer gas en verdwijnen in de verte.

Ruim een jaar geleden, eind 2021, schreef ik al een Commentaar met deze titel. De gedachte van maakbaarheid – alles dat te fixen is door mensen. Zo reageren we op crises. We zetten alles op alles om de dingen onder controle te krijgen. De conclusie: wij zijn zo ver ontwikkeld en we kunnen zoveel dat we als vanzelf op onszelf zijn gaan vertrouwen. We hebben een enorme toren van Babel gebouwd, onze prestaties reiken tot in de hemel. Maar ondertussen moeten we beseffen dat het leven niet maakbaar is. En dat is moeilijk.

Van de week zag ik een documentaire over psychische problemen bij jongeren. Een jaar of vijf geleden had een op de negen jongeren te maken met psychische problemen, in 2022 was dat een op de vier jongeren. Dat is op zich al iets om stil van te worden. Het is iets om verdrietig van te worden. En het is iets om over na te denken. Hoe komt dat? En ook: wat kan daaraan gedaan worden?

Voor alle lezers: veel heil en zegen voor 2023! Aan het begin van het nieuwe jaar worden er altijd goede voornemens gemaakt. Helaas sneuvelen de meeste goede voornemens al gauw. Hebt u ook een lijstje met goede voornemens? Vaak hebben ze te maken met de lichamelijke gezondheid: gezonder eten, minder alcohol drinken, vaker sporten, eerder naar bed. Maar het lijkt me minstens net zo belangrijk om goede voornemens te hebben die te maken hebben met je geestelijke gezondheid.

Een collega-predikant schreef in dit verband over kerkelijke goede voornemens. Best een goed idee om als kerkenraad aan het begin van het nieuwe jaar enkele jaardoelen op te stellen. Het liefst concreet geformuleerd en in lijn met de missie en visie van de gemeente.