Een liturgie zonder lied is als een vogel zonder vleugels. Met andere woorden: in een eredienst waarin geen plaats is voor de zingende gemeente, wordt iets wezenlijks gemist.

‘Lofzang is geen luxe’, aldus dichter-dominee Willem Barnard in zijn gelijknamige boekje uit 2005. Tot zijn verwondering had hij ontdekt dat in Psalm 117 met betrekking tot het zingen de gebiedende wijs wordt gebruikt: ‘Looft de Heere, alle gij volken, prijst Hem, alle gij natiën.’ Barnard: ‘Het is niet alleen toegestaan, het wordt niet alleen aangemoedigd, het geldt als plicht!’

In het vorige nummer heb ik heel summier iets verteld over het leven van J. Koopmans (1905-1945). Hij is een van de mensen die tijdens de bezetting verzet geboden hebben. Hij deed dat als christen op grond van zijn theologie.

Ik kondigde in dat artikel al aan dat ik in dit nummer in wil gaan op wat het volgens Koopmans te zeggen heeft dat we in een vrij land leven. Wat is vrijheid eigenlijk? Theologisch gesproken zijn we hier op het terrein van Gods voorzienige zorg over zijn schepping. Hij zorgt door zijn zon te doen opgaan over bozen en goeden. Die zorg is niet hetzelfde als zijn bijzondere zorg die ons in het Evangelie verkondigd wordt. In die eerste zorg deelt ieder schepsel, de tweede wordt ons deel door het geloof. Wat nu is de verhouding tussen die twee vormen van zorg?

Na het lezen van een zeer lovende recensie in het Nederlands Dagblad begon ik vol verwachting aan Broeder Ezel. Het is onmiskenbaar een bijzondere roman. Geschreven door Liesbeth Goedbloed die columnist, recensent en dichter is. Dat laatste is goed te merken. Ze schrijft poëtisch in deze roman die gaat over grote thema’s: schuld en verlossing. Goedbloed schrijft intens en door haar taal zit ze dicht op je huid.

Het grootste deel van de Synode van Dordrecht stond in het teken van het geschil met de remonstranten. Maar de agenda vermeldde ook andere belangrijke zaken. Er werd eveneens gesproken over de noodzaak van goede catechese en catechismusprediking, over de kerkorde en de betekenis van de belijdenisgeschriften. Maar zoals bekend hebben we aan de Dordtse synode nog een andere erfenis te danken: de Statenvertaling.

De noodzaak van een nieuwe Bijbelvertaling was door voorzitter Bogerman in een van de eerste zittingen van de synode al nadrukkelijk bepleit. Hij stelde dat de Nederlanden er qua Bijbelvertaling slechter aan toe waren dan het buitenland, omdat er nog geen vertaling was die rechtstreeks gebaseerd was op de grondtekst. In Duitsland had men de Lutherbijbel en in Engeland de King James Bible. In Nederland kende men slechts gedeeltelijke uitgaven van de Bijbel of vertalingen van vertalingen, zoals de Delftse bijbel, de Liesveldtbijbel en de Deux-Aes bijbel, die het meest gebruikt werd.