ImageAls Chr. Geref. Kerken hebben we een actief deputaatschap voor Evangelisatie. Zo is ??n van de secties van dit deputaatschap, de sectie Kerkondersteuning, bezig in grootstedelijke gebieden de kerkaanplant aan te moedigen. Nieuwe gemeenten ontstaan en onder Gods zegen zien we daar bijzondere dingen gebeuren. Nu daar nieuwe ontwikkelingen zijn is terecht op de laatste Generale Synode gevraagd: maar het platteland, wat gebeurt daar? De redactie van ons illustere Kerkblad nam deze vraag over en vroeg mij iets te vertellen over het reilen en zeilen van de kerk op het platte land in een regio van het KvhN.


Opvallend is dat de Chr. Geref. Kerk van Dokkum behoorlijke aantrekkingskracht heeft op ouderen en vooral ook jongeren van allerlei achtergrond. Dat betreft zowel hen die lid zijn van een andere kerkelijke gemeente, als ook hen die nauwelijks meer een kerkelijke achtergrond hebben. Omdat alle kerken een plekje hebben op de kerkradio, kunnen alle inwoners van Dokkum met iedere kerkdienst meeluisteren. Naar schatting luisteren er bijna net zoveel mensen via de radio naar onze diensten als dat er kerkbezoek is.

ImageHet psalmboekje op de afbeelding is gedrukt in het jaar 1875 bij de Nederlandsche Bijbel-Compagnie te Amsterdam. ?t Is opengeslagen bij psalm 150. Bij deze psalm moet ik altijd een beetje denken aan een lied dat in de jaren zeventig bij het tv-programma ?Met de muziek mee? te horen was. Voor wie het niet meer paraat heeft, het gaat als volgt: ?De bakker blaast de schuiftrompet. De slager speelt de klarinet. De koster houdt het vaandel hoog; de wind blaast hem haast om. En de kastelein die mag niet dronken zijn, want die slaat de grote trom. De grootste eer krijgt de pastoor als tamboer-majoor. En de vuilnisman oogst de minste roem,die komt niet verder dan sjingboem.?
Alleen het orgel ontbreekt nog om de opsomming van psalm 150 voor je te zien. Toch zouden we waarschijnlijk raar opkijken als komende zondag dit lied door de fanfare begeleid zou worden.
Tja, muziek en de kerk. Door de eeuwen heen is dat vaak een wat moeizame relatie geweest. En dat terwijl het de hele Bijbel door als een rode draad te volgen is. Van Genesis, waar Jubal de stamvader van alle lier- en fluitspelers wordt genoemd, via alle instrumenten in psalm 150 tot aan het lied van het Lam in de Openbaring aan Johannes. En waar je dan misschien zou verwachten dat muziek en zang samenbinden, zien we het helaas in de kerken ook scheidend werken.

ImageIn dit nummer van het Kerkblad staat het thema 'zingen en muziek' centraal. Nu allerlei activiteiten binnen de gemeenten weer van start gaan, is het goed om bij alles wat er in de gemeente gedaan wordt ook aan deze belangrijke aspecten van het gemeente-zijn aandacht te geven. Zang en muziek zijn maar geen tweederangs aangelegenheden, maar uiting van geloofsleven en geloofsbeleven. Wie de Bijbel leest, zal dat beamen. In dit artikel gaat het om de vraag: waarom zingen we in de gemeente?

De eeuwen door is er veel gezongen, zowel buiten als binnen de kerk. Het zingen buiten de kerk laat ik  rusten, al zou daar ook best het een en ander over te zeggen zijn. Ik beperk me tot het zingen binnen de kerk. En ook dan zou je weer een beperking kunnen aanbrengen. Immers, binnen de kerk wordt niet alleen tijdens de erediensten gezongen, maar ook daar omheen. Veel gemeenten hebben een koor dat regelmatig oefent en van tijd tot tijd een uitvoering geeft. Daarnaast kan er ook thuis gezongen worden, persoonlijk of in gezinsverband, al zal dat laatste in onze jachtige tijd naar mijn inzicht veel minder gebeuren dan vroeger, toen het harmonium in menig huisgezin nog een centrale plaats innam. En laten we ook niet vergeten het zingen tijdens de catechisatie en op de verenigingen. De gemeente van Christus is, als het goed is, een zingende gemeente.
Maar met name in de zondagse samenkomsten neemt rondom Woord en sacramenten de zang een belangrijke plaats in. De gemeentezang is een wezenlijk onderdeel van de eredienst.
Waarom zingen we eigenlijk in de kerk?

ImageAls leider van het muziekteam van de Jeruzalemkerk in Groningen wil ik mijn ervaringen met ons muziekteam hieronder beschrijven. Mooie en minder mooie ervaringen. Maar d? ervaring om met elkaar God groot te maken door zang en muziek is allesoverheersend geweldig.

De titel van dit stuk is ooit eens door de kerkvader Augustinus (354-430 v. Chr.) gezegd. Hij bedoelde daarmee dat je er met lichaam en ziel aan mee doet. Door het zingen hebben we contact met God en met elkaar. Het doel van het muziekteam is dan ook om het contact tussen God en de gemeente en de gemeenteleden onderling te versterken.

Geestelijke groei
Met een dankbaar hart kan ik vertellen dat God mij dicht bij zich heeft gehouden door mij steeds in situaties te brengen waarin ik mijn talenten op muzikaal gebied kon inzetten voor God en zijn gemeente. Dat is goed geweest voor mijn geestelijke groei en dat ervaar ik nog steeds.
Op mijn zeventiende, bij het jeugdkoor van onze kerk, ervoer ik al hoe prettig het is om samen te zingen. Toen ik later ook dirigent van het koor werd was ik nog veel meer bezig met de muziek, de tekst en de liturgie van de diensten waarin we zongen. Toen ik na 15 jaar dirigentschap stopte, heb ik twee jaar niets meer zelf aan zang en muziek gedaan. Ik miste het enorm, maar ik dacht: ?Het went wel, even rust.?

ImageVoor de meeste gereformeerden is het orgel naadloos verbonden met de kerkdiensten. Toch heeft die verbondenheid niet eens zulke oude papieren. Tot in de 16de en 17de eeuw werden de kerkorgels vrijwel nooit gebruikt als begeleidingsinstrument. Pas na de reformatie kreeg het orgel het begeleiden van de gemeentezang als hoofddoel. Tot op de dag van vandaag worden in de reformatorische kerken de orgels nog steeds op deze manier gebruikt.
De organist is daarom, als het op zingen aankomt, niet weg te denken uit onze kerkdiensten. We spraken met Aaldert Otten, organist in Hoogeveen, die al zo?n 50 jaar gemeentezang begeleidt.

Ik kom uit een gezin met elf kinderen waarin ik bij de jongsten hoorde. De meesten hebben wel een beetje gespeeld op het harmonium dat in huis stond, maar daar bleef het bij. Op jonge leeftijd mocht ik er zelf nog niet op spelen, maar op m?n zevende hadden ze het harmonium een keer vergeten op slot te doen. Ik kon toen ineens met twee vingers ?Als ge in nood gezeten? spelen. ?t Zat er dus al jong in. Later ben ik bugel gaan spelen bij de muziekvereniging. Daar heb ik van noten leren spelen. Ik noemde nog alles ?toetsen? en wist niks van octaven, as of fis. Wel merkte ik toen dat ik gevoel voor muziek had.

Commentaar

  • Zingen in de eredienst (2) 2024-07-25 18:25:50

    Vorig jaar schreef ik over het zingen van psalmen en liederen in de eredienst. Iemand sprak me...

  • Verslavingen 2024-07-12 17:57:04

    Ruim een op de vijftien jongeren gokt weleens online, zo blijkt uit een onderzoek van het...

  • All Nations 2024-06-28 17:42:30

    Vorige week was ik met een groep studenten van de Theologische Universiteit Apeldoorn bij All...

  • Op weg naar de GS 2024-06-15 10:09:55

    Als dit kerkblad verschenen is, is het bijna zover dat de Generale Synode bijeen komt in...