Weten we wat we bedoelen wanneer we het woord 'geweten' gebruiken? In de loop van de tijd is heel verschillend gedacht en gesproken over dit begrip. Sommigen willen het vanwege de spraakverwarring die daarover heerst, liever niet meer gebruiken. Dr. P. A. Verbaan denkt daar anders over. Hij vindt dat dit begrip nog steeds goede diensten kan bewijzen.

Lange tijd was het geweten vooral een aanklager. Deze beschuldigde de aangeklaagde dat hij zich niet aan de geboden van God heeft gehouden. Mensen waren diep onder de indruk van deze aanklacht. Ze vroegen zich af of zij voor de hemelse rechtbank zouden worden vrijgesproken.

In de CGK van Zwolle hebben we een jaar of tien geleden de kleine kringen geïntroduceerd in onze gemeente. Kleine gemeenschappen waar vooral een stuk onderlinge zorg voor en met elkaar wordt geregeld.  Per maand groeit onze gemeente met ongeveer 10 adressen. Zeg maar, de ideale grootte voor een kleine kring. Maar hoe krijg je zicht op het functioneren van een gemeente met bijna 3300 leden? Deze nieuwe leden starten eerst samen in een (tijdelijke) introductiekring, om vervolgens deel te gaan uitmaken van  de kleine kring.

In oktober 2010 zijn de eerste twee introductiekringen voor nieuwe leden van start gegaan. Onder leiding van een kringleidersechtpaar komen in 5 bijeenkomsten allerlei aspecten van ons gemeente-zijn aan de orde. Wat is de CGK, en wat is typisch CGK Zwolle, welke erediensten worden er elke zondag georganiseerd, hoe is de pastorale en diaconale zorg geregeld, welke activiteiten zijn er voor mijn kinderen en tieners, op welke manier mag ik mijn gaven en giften gaan inzetten in de gemeente?

Als gezant van God in het publieke domein moet de overheid gerechtigheid oefenen en zich inzetten voor zwakken en kwetsbaren. Het kwaad dat mensen elkaar aandoen moet zij inperken zodat burgers in vrede kunnen samenleven. Daarnaast schept zij die voorwaarden voor een samenleving die nodig zijn om zich te ontwikkelen.

Aan het overheidsgezag is overheidsmacht verbonden. Paulus spreekt over een zwaard waarmee de overheid kan dreigen, dwingen, straffen en beschermen (vgl. Rom. 13, 4). Maar dat zwaard mag alleen worden gebruikt voor het doel waarvoor het is aangewezen, namelijk de uiterlijke vrede in de samenleving. De overheid mag daarmee niemand dwingen haar eigen denkbeelden, visies en overtuigingen over te nemen. Met haar macht kan ze mensen soms wel afhouden van het kwaad, maar ze kan hen niet brengen tot het doen van het goede.

In het vorige artikel ging ik in op twee van de drie zaken die in de prediking van de jaren 70 opvielen. Zaken die Dr. M.H. Bolkestein vaststelde na analyse van 89 preken. Ten eerste het gebruik van oude woorden en oude voorstellingen. Ten tweede dat preken zich verengden tot het spreken over zonde en genade; alsof de Bijbelse boodschap daartoe gereduceerd kan worden. In de derde plaats stipt Bolkestein het vreugdeloze preken aan. Hij bedoelt daarmee een verkondiging waarin de hoorders veel ‘moeten’. Wordt er vandaag – wat betreft punt drie - ook op die manier gepreekt. Is de prediking vandaag nog steeds vreugdeloos omdat er zoveel moet?

Stel dat iemand vandaag 89 preken zou doorlichten op het ‘moeten’ in de prediking wat zou dan de uitkomst zijn. Lastig blijft het om dat goed te beoordelen. Zoveel kerkelijke gemeenschappen met zoveel verschillende accenten leidt dat niet tot een onoverzichtelijke analyse? Toch doe ik een poging er iets over te zeggen.