Zonder overdrijven kan gezegd worden dat de hele Bijbel daar vol van is: neem het genadeverbond weg en er blijft inhoudelijk geen Bijbel over. In het woord genadeverbond worden twee afzonderlijke woorden aan elkaar gekoppeld die elkaar dan ook wederzijds bepalen en versterken: genade en verbond.

Het woord verbond betekent simpelweg dat God een band aangaat met de mens en de mens die band met God ook moet erkennen en beleven. Het woord genade zegt dat deze band met God geenszins verdiend is of te verwachten, maar dat het een buitengewoon groot voorrecht is, uit liefde geschonken.

Dat deze twee woorden elkaar bepalen en versterken wil enerzijds ook zeggen dat als het over dit verbond gaat het geen kille, koele of zakelijke aangelegenheid is zoals een handelscontract, ook geen puur wettische verplichting stelt die de mens tot wanhoop drijft, maar een <<cursief>>genadig<<einde cursief>> verbond; anderzijds laat het uitkomen dat het God behaagd heeft Zijn genade niet lukraak te openbaren, en Zich met losse  onsamenhangende waarheden tot de mens richt, maar dat Hij Zijn genade – en al het werk dat daarvoor nodig was- bekendmaakt en presenteert in een welgeordend frame, namelijk van een <<cursief>>verbond<<einde cursief>>.

We hebben Bineke Berkenbosch, medewerkster van het Leger des Heils in Winschoten, gevraagd iets te vertellen over hoe zij omgaat met en aankijkt tegen het thema van dit kerstnummer ‘Vrede op aarde’

Zes jaar geleden heb ik het roer omgegooid. Ik was directeur van drie basisscholen, maar God heeft mij op een bijzondere manier aangeraakt en dat heeft mij doen besluiten om officier van het Leger des Heils in Winschoten te worden. Geheel ander werk, maar een baan die veelzijdig is en veel voldoening geeft. Ik ervaar het trouwens niet als ‘baan’ , maar als een roeping van God, die ik met veel liefde vervul.

‘Vrede op aarde’ scandeerde het engelenleger in de kerstnacht. Is dat de kerstboodschap? Is dat niet een naïeve en wereldvreemde boodschap? Ongeloofwaardig ook? Want het voorblad van dit nummer laat goed zien, dat onze wereld zoveel eeuwen na de engelenzang nog steeds geen vrede kent. Of toch wel? Aangezien ik niet graag voor wereldvreemd wordt uitgemaakt, besloot ik op zoek te gaan naar de bijbelse betekenis van de uitdrukking ‘Vrede op aarde’. Gaat u mee?

Eerst maar de betekenis van vrede in het Oude Testament, sjaloom.  Die heeft als grondbetekenis: ongedeerd zijn, gezond zijn, een goede conditie hebben. Het wijst op persoonlijk welzijn, op een toestand waarin het goed met je gaat en je gelukkig bent. In Israël begroet men elkaar met vrede. Ook als men afscheid neemt trouwens. Sjaloom, vrede. Gaat het goed? Laat het goed met je gaan. Wij groeten elkaar met: Goedendag. En ook wij bedoelen: Dag, gaat het goed met je? En bij het afscheid: alle goeds! Vrede, dat is ook heel gewoon dat het goed met je gaat.  

We zijn op zoek gegaan naar de betekenis van vrede in de Bijbel. We zijn daarbij al heel wat  nuances tegengekomen. Bijvoorbeeld, dat vrede met goed en veilig leven te maken heeft en dat  zonde de vrede verstoort en dat vrede bestaat uit goede verhoudingen en harmonie. We zetten in dit artikel onze zoektocht voort. Nu in het Nieuwe Testament. U gaat toch weer mee?

Misschien goed om meteen maar te zeggen, dat we niet moeten denken dat we in het Nieuwe Testament veel nieuwe betekenissen gaan vinden. Dat is niet het geval. En dat komt, omdat het Griekse woord voor vrede, eirene, de betekenissen van het Hebreeuwse sjaloom overneemt. De begroetings- en afscheidswoorden: ga heen in vrede. Maar ook de betekenis van veiligheid, orde en harmonie (God is geen God van wanorde, maar van vrede) en van onderlinge vrede, eensgezindheid. Ook de tegenstelling met oorlog.